BÁNH XU XÊ

Gọi tên bánh là xu xê hay phu thê.

Xu xê và phu thê là hai cách gọi khác nhau của một loại bánh thường dùng làm quà biếu tặng vào những dịp lễ tết, hay cưới hỏi của người Việt Nam bắt đầu từ thời vua Lý Anh Tông (1138 – 1175).



Bánh xu xê hay còn gọi là phu thê đều có nguyên liệu làm từ bột lọc, bột củ mài hay củ sắn, với đỗ xanh giã nhuyễn và dừa nạo sợi. Bánh thường được nhuộm màu hồng đỏ, hoặc để trắng tùy theo nhu cầu của người sử dụng… Người ta gói bánh bằng lá dừa, hay lá chuối tạo thành một hình vuông như một cái hộp xinh xắn có nắp.

Bột làm bánh phải được giáo (nấu) trên bếp cho quánh lại mới làm áo (vỏ) bánh. Dừa cũng phải chần chín qua nước sôi, đậu đãi vỏ, hấp chín rồi thúc (giã) nhuyễn. Dùng muỗng múc lượng áo bánh bằng lượng nhân hoặc ít hơn tùy thích. Phải gói thật khéo sao cho áo bánh bao trùm hết phần nhân, thì khi bóc bánh mới đẹp. Bánh gói xong đặt trong lồng hấp chín bằng hơi.


Để bánh có nhiều màu người ta thường lấy màu đỏ từ quả gấc chín, màu xanh từ lá dứa, vàng từ nghệ để pha với bột trước giáo. Bột giáo khéo thì bánh khi làm ra ăn sẽ giai, ngọt, bùi, thơm…


Có giả thuyết cho rằng sở dĩ bánh có tên gọi “phu thê” là do bánh được dùng trong các ngày vui cưới hỏi, nó tượng trưng cho sự tác hợp thành đôi của hai người nên mới mang tên như vậy.


Theo thời gian thứ bánh đơn giản mà ngon này đã đi vào đời sống hàng ngày của người dân, người ta không đợi tới khi cưới vợ gả chồng mới làm mà có thể chế biến đề làm quà tặng nhau. Thế nên cái từ “phu thê” đã được gọi thành “xu xê”.


Bánh xu xê của miền Bắc và miền Nam thường khác nhau về màu sắc. Ở miền Nam thường ít khi nhuộm màu, còn miền Bắc thường nhuộm màu đỏ, vàng, vì thế dân gian hay có câu:

“bánh xu xê mua về mà ngắm”

hay

“có tiền mua bánh xu xê
cái vàng cái đỏ, chẳng chê cái nào”.

Bánh Xu Xê.

Vật Liệu

Bột:

1 gói bột năng hiệu ông địa
4 chén nươc'
1 muỗng cafe baking soda
1 chén rưỡi đường
1 gói dừa non cắt mỏng mua trong tiệm Mỹ, loại dừa có đường hay không cũng được
Mầu xanh lá dứa - hay màu vàng trái hoa dành dành

Nhân:

1 gói đậu xanh không vỏ
3 chén đường (không muốn quá ngọt ngào thì bớt đi nha)
1 muỗng canh bột khoai, hay bột bánh dẻo cũng được
2 muỗng dầu ăn (không cho cũng không sao)

Cách làm

Nhân làm trước bao giờ cũng được, ngâm rửa đậu xanh cho hết màu vàng, sau đó hấp chín hay nấu chín, khi nấu nhão nhão cho dễ đánh tan, sau đó cho đường vào sên khoảng . . . 20 phút, cho bột vào, bắc nồi ra khỏi bếp, khuấy cho hết hơi, cho vài giọt dầu hoa bưởi vào. Lây bao ny lông to cho nhân vào, ép chặt độ dầy khoảng 1/2 lóng tay cất vào tủ làm đá, khi nào ai đi hỏi vợ nhờ làm bánh phu thê thì lấy ra, úi quên, khi nào thích ăn thì lấy ra khỏi tủ đá cắt thành hình vuông tùy theo khuôn xếp nhỏ to.

Bột

Có nhiều cách pha bột, pha nửa lượng nước vào bột, nửa kia bắc lên bếp nấu sôi cùng dừa, sau đó đổ vào thau bột, cách này khi đổ bột vào khuôn hơi khó vì bột lỏng.

Cách thứ hai khuấy bột trên bếp như cách làm bánh bột lọc, khi bột sệt gần đặc đổ vào khuôn đặt nhân vào giữa thêm một lớp trên mặt, sau đó cho vào nồi hấp khoảng 15 phút là bánh chín, sợi dừa nổi gân giống bánh ít gân thật đẹp.

Bánh phu thê (xu xê) ngày xưa được pha màu vàng nhạt, nay mình dùng màu lá dứa, nhớ cho ít màu xanh thôi, khi bánh chín trong suốt, nhìn thấy nhân đậu xanh bên trong đẹp lắm. Cách xếp khuôn thì dùng giấy bạc, nếu siêng thì đi tìm lá diêu bông, lại quên nữa lá dừa mới đúng, xếp thành hình vuông rồi gài bằng tăm. Mình mà làm bánh bằng lá dừa nhớ lấy tiền công cho cao mới đáng nha.

Ở S J không có lá dừa, dùng lá palm - cọ về xé ra làm hộp, loại lá này rất cứng nên bẻ khó và nhất là không có sống lá, nên hộp khó vuông vắn .

Hấp bánh xong hãy đậy nắp lên - mình có thể dùng tin foil để làm hộp,

Lót lá dứa cho thơm .

Bánh chín để nguội hãy ăn, ăn ngay bánh chưa đủ khô ngán lắm. Bánh này đựoc gọi là bánh phu thê tại vì nó dính ơi là dính, dừa lợn cợn giống như đời sống vợ chồng phải có chút chút chông chênh, nhưng bên trong nhân lại thơm tho ngọt dịu.